के भयो
नेपाल राष्ट्र बैंकले डिजिटल वित्तीय प्रणालीमा साइबर जोखिम न्यूनीकरणका लागि भुक्तानी प्रणालीसम्बन्धी एकीकृत निर्देशन‑२०८० मा संशोधन गरेको छ। सङ्क्षेपमा, वित्तीय संस्थाहरूलाई आइडेन्टिफिकेसन, प्रोटेक्सन, डिटेक्सन, रेस्पोन्स र रिकभरी प्रक्रिया, साथै एआई तथा मिसिन लर्निङमा आधारित फ्रड डिटेक्सन प्रणाली लागू गर्न निर्देशन दिइएको छ। Ekantipur
महत्वपुर्ण बन्देज र निर्देशनहरू (स्रोत अनुसार)
-
राष्ट्र बैंकले आईएसओ २७००१ तथा अन्य अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड पालनाका दिशानिर्देश उल्लेख गरेको छ र प्रविधि जोखिम व्यवस्थापनलाई प्राथमिकता दिन आग्रह गरेको छ। Ekantipur
-
नयाँ व्यवस्थाअनुसार आधिकारिक भर्चुअल प्राइभेट नेटवर्क (भीपीएन) नभएसम्म प्रयोगकर्ताले वित्तीय संस्थाका प्रणालीमा लग इन गर्न नपाउने व्यवस्था मिलाउनुपर्नेछ। Ekantipur
-
भुक्तानी सेवा प्रदायकहरूले सूचीकृत डेटा सेन्टरमा मात्र डेटा भण्डारण गर्नुपर्ने र सिस्टमको नियमित प्राविधिक लेखा परीक्षण गर्नुपर्ने व्यवस्था लागू गरिएको छ। Ekantipur
QR कोड, PIN र OTP सम्बन्धी चेतावनी (NRB र बैंकिङ समाचार स्रोत)
-
“पैसा पठाउन क्यूआर कोड स्क्यान गर्नुपर्छ, तर पैसा प्राप्त गर्न स्क्यान गर्नुपर्दैन।” यदि कसैले “म तपाईंलाई पैसा पठाउँदैछु, यो क्यूआर स्क्यान गर्नुहोस्” भन्ने गर्छ भने त्यसो नगर्नुहोस्—यस्तो कार्य ठगीको माध्यम हुन सक्छ। BankingKhabar
-
राष्ट्र बैंकले अनलाइन भुक्तानी गर्दा आधिकारिक एप्स वा पोर्टलमार्फत मात्र कारोबार गर्न, अपरिचित क्यूआर कोड स्क्यान नगर्न र सन्देहास्पद गतिविधि देखिएमा सम्बन्धित बैंक वा प्रहरीमा जानकारी गराउन सिफारिस गरेको छ। BankingKhabar
के गर्नुपर्छ — स्रोतहरूमा उल्लेखित मुख्य सल्लाहहरू
-
अनधिकृत वा अपरिचित क्यूआर कोड स्क्यान नगर्नुहोस्; पैसा प्राप्त गर्नकाका लागि अरूको क्यूआर स्क्यान गर्न आवश्यक हुँदैन। BankingKhabar
-
PIN, OTP, कार्ड नम्बर, CVV र मोबाइल/वॉलेट पासवर्डहरू कसैसँग साझा नगर्नुहोस्; बैंकले यी विवरणहरू कहिल्यै सोध्दैन। Nepal Rastra Bank
-
आधिकारिक सूचना (NRB निर्देश वा बैंक/PSP का नोटिस) मा उल्लिखित सुरक्षा मापदण्ड पालना गर्नुहोस्; भुक्तानी सेवा प्रदायकहरूले लागू गरेका सुरक्षा सेटिङहरू (जस्तै आधिकारिक VPN प्रयोग र सूचीबद्ध डेटा सेन्टरमा मात्र डेटा भण्डारण) सुनिश्चित गर्नुहोस्। Ekantipur Nepal Rastra Bank
सन्दर्भ सामग्री र थप पढ्नका लागि
-
भुक्तानी प्रणालीसम्बन्धी एकीकृत निर्देशन‑२०८० (NRB) संशोधन सम्बन्धी रिपोर्ट र विश्लेषण। Ekantipur
-
QR कोड सम्बन्धी आधारभूत मार्गदर्शन र फ्रेमवर्क (NRB, 2021)। Nepal Rastra Bank - QR Code Guidelines
-
उपभोक्ता सचेतना र QR स्क्यान गर्दा अपनाउनुपर्ने सावधानीहरू। BankingKhabar
छविहरू
![NRB कार्यालय भवन] (https://www.nrb.org.np/contents/uploads/2024/09/NRB_Corporate_Building-scaled.jpg)
स्रोत: Nepal Rastra Bank
![QR र डिजिटल बैंकिङ सावधानी] (https://bankingkhabar.com/wp-content/uploads/2024/10/Digital-banking-2.jpg)
स्रोत: BankingKhabar
![डिजिटल भुक्तानी सुरक्षा] (https://assets-cdn.ekantipur.com/uploads/source/news/kantipur/2025/money-finance/nttv-1-0732025070404-1000x0.jpg)
स्रोत: Ekantipur
आफ्नो विचार साझा गर्नुहोस्
- यसले स्थानीय स्तरमा डिजिटल भुक्तानी व्यवहारमा के प्रभाव पार्छ?
- के तपाईंले आफ्नो PIN/OTP/क्यूआर प्रयोगमा कुनै ठगीको सामना गर्नुभएको छ? अनुभव सेयर गर्नुहोस्।
- नीति निर्माताले थप कस्ता कदमहरू लिनु पर्छ भन्ने तपाईंको विचार के हो?
- बैंक/PSP हरूले प्रयोगकर्तालाई थप कसरी सचेत बनाउन सक्छन्?
- तपाईंले अपनाउनुभएको कुनै व्यावहारिक सुरक्षा उपाय छन् भने छलफलमा राख्नुहोस्।